Atık Su Analiz Testleri
Atık su analiz testleri, hem çevre sağlığını koruma hem de yasal gerekliliklere uygunluk açısından büyük öneme sahiptir. Bu testler, atık suların doğaya salınmadan önce içerdikleri kirleticilerin türünü ve seviyesini belirleyerek uygun arıtma yöntemlerinin uygulanmasını sağlar.
1. Kimyasal Oksijen İhtiyacı (KOİ)
• KOİ testi, atık suyun içindeki organik maddelerin kimyasal reaksiyonlarla oksitlenmesi için gerekli olan oksijen miktarını ölçer. Bu test, suyun kirlilik seviyesini belirlemek ve arıtma ihtiyacını değerlendirmek için kullanılır.
• KOİ testi, organik maddelerin oksitlenmesi için güçlü bir kimyasal olan potasyum dikromat kullanılarak gerçekleştirilir. Bu testin yüksek değerler göstermesi, suyun yoğun organik kirliliğe maruz kaldığını ve arıtılması gerektiğini gösterir. Özellikle endüstriyel tesislerde oluşan atık suyun kalitesini kontrol etmek için kritik bir parametredir.
• Kullanım Alanı: Arıtma tesisleri, çevre izleme, endüstriyel atık su denetimi.
2. Biyolojik Oksijen İhtiyacı (BOİ)
• BOİ, atık sudaki organik maddelerin mikroorganizmalar tarafından parçalanması için gerekli olan oksijen miktarını ölçer. Genellikle organik kirletici yükünü belirlemek için kullanılır.
• BOİ testinde, su numunesi belirli bir süre (genellikle 5 gün) oksijenle doygun şekilde tutulur ve mikroorganizmalar organik maddeleri tüketirken harcanan oksijen miktarı ölçülür. BOİ yüksekse, atık su biyolojik olarak arıtılmaya ihtiyaç duyar.
• Kullanım Alanı: Belediyeler, su arıtma tesisleri, endüstriyel atık su izleme.
3. Toplam Askıda Katı Madde (TAKM)
• TAKM, atık sudaki çözünmeyen katı maddelerin toplam miktarını belirler. Bu maddeler su yüzeyinde veya suyun içinde asılı durumda olabilir.
• Numune, özel filtreler kullanılarak süzülür ve filtrede kalan maddelerin miktarı tartılır. TAKM, suyun bulanıklığını ve kirliliğini belirlemede önemli bir parametredir. Yüksek TAKM değerleri, suyun fiziksel kirlilik açısından sorunlu olduğunu gösterir ve arıtma işlemi gerektirir.
• Kullanım Alanı: Endüstriyel atık su, kanalizasyon suyu, yüzey suları.
4. pH Testi
• pH testi, suyun asidik mi yoksa bazik mi olduğunu belirlemek için kullanılır. pH değeri, suyun kimyasal dengesini anlamak açısından kritik bir göstergedir.
• pH ölçümü, genellikle elektronik pH metreler ile yapılır. pH 7’nin altındaki değerler asidik, üzerindeki değerler bazik ortamı gösterir. Atık suyun çok asidik ya da çok bazik olması, çevreye zararlı etkiler yaratabilir, bu yüzden pH değerinin uygun aralıklarda olması önemlidir.
• Kullanım Alanı: Endüstriyel atık sular, tarımsal sulama suyu, belediye atık suları.
5. Yağ ve Gres Testi
• Bu test, atık suyun içindeki yağ ve gres miktarını belirler. Yağlar ve gresler, su yüzeyinde ince bir film tabakası oluşturarak oksijen geçişini engelleyebilir.
• Su numunesi, organik çözücüler kullanılarak ekstrakte edilir ve çözülen yağ ve gres miktarı ölçülür. Yağ ve gresin yüksek olduğu sular, arıtma sistemlerinin düzgün çalışmamasına veya çevresel problemlere yol açabilir.
• Kullanım Alanı: Endüstriyel tesisler, gıda işleme endüstrileri, yağ ve kimyasal üretim tesisleri.
6. Ağır Metal Testleri
• Ağır metal testleri, atık suda bulunan potansiyel olarak toksik elementlerin (kurşun, cıva, kadmiyum, arsenik vb.) miktarını ölçer.
• Ağır metaller, çevre ve insan sağlığı için ciddi tehditler oluşturabilir. Bu testler, atomik absorpsiyon spektroskopisi (AAS) veya indüktif olarak eşleşmiş plazma (ICP) gibi cihazlar kullanılarak yapılır. Yüksek ağır metal içeriği, toksik bir su kirliliği göstergesidir ve özellikle endüstriyel atık sularda dikkatle izlenmelidir.
• Kullanım Alanı: Metal kaplama, madencilik, kimya fabrikaları, endüstriyel atık su.
7. Azot ve Fosfor Testleri
• Azot ve fosfor testleri, atık sudaki azot (amonyak, nitrat, nitrit) ve fosfor (fosfat) bileşiklerinin miktarını ölçer. Bu bileşikler, su kaynaklarında ötrofikasyona yol açarak aşırı alg ve bitki büyümesine neden olabilir.
• Numunelerde çeşitli kimyasal analizler yapılır. Amonyak, nitrat, nitrit ve fosfat konsantrasyonları genellikle renkimetri veya spektrofotometri yöntemleri ile belirlenir. Bu testler, özellikle tarım ve evsel atıklardan kaynaklanan kirliliği izlemek için kullanılır.
• Kullanım Alanı: Tarım arazilerinden gelen yüzey suları, evsel atık sular, gübre fabrikaları.
8. İletkenlik (EC)
• İletkenlik testi, atık sudaki çözünmüş tuzların miktarını ölçmek için kullanılır. Suyun elektriksel iletkenliği, içindeki iyonların konsantrasyonu ile doğru orantılıdır.
• İletkenlik ölçümleri, genellikle bir iletkenlik metre ile yapılır. Yüksek iletkenlik değerleri, sudaki çözünmüş tuzların fazla olduğunu gösterir, bu da suyun arıtılması gerektiği anlamına gelir.
• Kullanım Alanı: Tuz içeriği yüksek endüstriyel atık sular, tarımsal drenaj suları.
9. Klorür Testi
• Klorür testi, atık sudaki klorür iyonlarının konsantrasyonunu belirler. Klorür iyonları, özellikle tuzlu su karışımı olan atık sularda önemli bir parametredir.
• Klorür testleri, numunelerde titrasyon veya kolorimetrik yöntemlerle yapılır. Yüksek klorür seviyeleri, suyun aşındırıcı özellikler kazanmasına neden olabilir ve su kaynaklarını olumsuz etkileyebilir.
• Kullanım Alanı: Deniz suyu ile karışan atık sular, endüstriyel soğutma suları.
10. Toplam Koliform Bakteri ve E. Coli Testi
• Bu testler, atık suyun biyolojik kirlilik düzeyini belirlemek için kullanılır. Koliform bakteriler ve E. coli, suyun dışkı kaynaklı kirlilik taşıyıp taşımadığını gösterir.
• Su numunesi, laboratuvarda özel besi yerlerinde inkübe edilir ve bakteri kolonileri sayılarak kontaminasyon seviyesi ölçülür. Bu test, özellikle arıtma tesislerinin verimliliğini ve halk sağlığını koruma açısından önemlidir.
• Kullanım Alanı: Evsel atık sular, yüzey suları, belediye arıtma tesisleri.
Bu analizler, hem çevresel düzenlemelere uyum sağlamak hem de çevre sağlığını korumak için gerekli ve önemlidir. Atık su arıtma süreçlerinin etkinliğini kontrol etmek ve doğal su kaynaklarının korunmasını sağlamak için bu testlerin düzenli olarak yapılması gereklidir.